نیترات نقره چیست ؟
نیترات نقره یا نیترات دارژان، یک ترکیب معدنی با فرمول شیمیایی AgNO3 است. این ترکیب پیش ماده همه کاره برای بسیاری از ترکیبات نقره می باشد، شامل مواد اولیه مورد استفاده در عکاسی. حساسیت نیترات نقره از دیگر هالیدهای آن نسبت به نور، به مراتب کمتر است. در طب سنتی و کیمیاگری ایران باستان نیترات نقره را سنگ جهنم می نامیدند و موارد استفاده زیادی داشته است. در غرب نیز آن را به ماه نسبت داده و ماه سوزان نامیده اند. در نیترات نقره جامد، یون نقره به صورت چینش سه وجهی مسطح است.
ویژگی های نیترات نقره
- نیترات نقره ترکیبی بی رنگ، بسیار محلول، اساسا سمی و به سادگی به نقره فلزی احیا می شود و از آن در تهیه ترکیبات نقره، آئینه های نقره، جواهرات استفاده می شود.
- نیترات نقره در صنعت ساخت و تولید آینه به کار می رود.
- از نیترات نقره که یکی از مهم ترین ترکیبات نقره است به طور گسترده در صنعت عکاسی استفاده می شود. نقره دارای صدها کاربرد مهم در صنایع مختلف در جهان می باشد.
- تولید این محصول با درجه خلوص بالا 99 الی 100 درصد نیاز به دانش و تجربه بسیار بالایی دارد زیرا این بسیار سمی بوده و اثرات این ماده در زیر ارائه شده است؛ لذا در کار با نقره و نیترات نقره باید کاملا موارد ایمنی را رعایت نمود.
کاربرد و موارد مصرف نیترات نقره
- صنایع آبکاری
- صنایع نظامی
- آزمایشگاه ها
- در صنعت ساخت و تولید آینه
- صنعت عکاسی
- پزشکی
- تهیه ترکیبات نقره، آئینه های نقره
- تهیه جوهر ها
اثرات نقره درانسان
نمک های محلول نقره به ویژه AgNO3 ،با غلظت بیش از 2 گرم کشنده هستند. ترکیبات نقره به آهستگی توسط بافت های بدن جذب می شوند و پیگمان های آبی یا سیاه در پوست ایجاد می کنند.
تماس با چشم : اگر مایع آن در تماس با چشم قرار گیرد، باعث آسیب شدید قرنیه می شود.
تماس با پوست : باعث سوزش پوست می شود تماس مداوم با پوست باعث ایجاد آلرژی می شود.
خطرات تنفس : قرار گرفتن در معرض بخار نقره با غلظت بالا باعث سرگیجه، مشکالت تنفسی، سردرد یا سوزش مجاری تنفسی می شود. غلظت بسیار بالای آن باعث خواب آلودگی، گیج خوردن، گیجی، بیهوشی، کما و در نهایت مرگ می شود. مایع یا بخار آن باعث سوزش پوست، چشم، گلو یا ریه می شود. استفاده غلط از آن و تنفس مقداری از این محصول، زیان آور و کشنده است.
خطرات خوردن : نسبتا سمی است. باعث اختالالت معده، حالت تهوع، استفراغ، اسهال و خواب آلودگی می شود. اگر این ماده بلعیده شود، به ششها آسپیره می شود یا اگر استفراغ رخ دهد، باعث پنومونیتیس شیمیایی می شود که کشنده است.
اندام های هدف : قرار گرفتن در معرض این ماده یا ترکیبی از آن، بر روی جانوران آزمایشگاهی اثرات زیر را داشته است : آسیب کلیه – آسیب چشم – آسیب شش- آسیب کبد – آنمی – آسیب مغز.
قرار گرفتن در معرض این ماده یا ترکیبی از آن در انسان اثران زیر را به دنبال دارد : ناهنجاری های قلب، اگر انسان دائما یا برای مدتی طوالنی در معرض این ماده قرار داشته باشد، باعث آسیب مغز و صدمه سیستم عصبی می شود. تنفس مداوم یا تماس مداوم اتیل کتون با دست احتمال تشکیل نوروتوکسین هایی مانند هگزان را افزایش می دهد به ویژه اگر این تماس همزمان باشد.
موارد کاربرد نقره
- نقره در اغلب مصارفش با یک یا چند فلز، آلیاژ شده و بدن صورت مصرف می شود. مهم ترین مصرف این فلز در ضرب سکه است نقره همچنین دارای مصارف معروفی در زمینه جواهرسازی و ظروف نقره و نیز آب نقره می باشد.
- به دلیل ناپایداری در مقابل اسیدهایی عیر اکسنده به صورت بوته و یا سایر وسایل شیمیایی مصرف می شود و گاهی ابزار آالت جراحی ، لحیم نقره و باطری های انباره ای مقاوم در برابر خوردگی را از نقره تهیه می کنند.
- در آینه سازی به مقدار زیاد نقره مصرف می شود. و همچنین مقدار زیادی نقره برای تهیه نقره هالیدها در عکاسی مصرف می شود.
- رسانایی عالی نقره موجب کاربرد هرچه بیشتر آن در الکتروتکنیک شده است. از آلیاژهایی که در آنها نقره به عنوان جزئی از کل مصرف می شود، می توان ملغمه های دندانپزشکی و پیستون های موتور بلبرینگ را نام برد.
- همچنین نقره دارای خواص قارچ کشی است و در مواردی از آن در فرآیندهای سالم سازی آب استفاده می شود.
کاربرد ها
به طور خاص ، این ماده اثرات مختلفی در برابر باکتری ها در غلظت های بالا نشان داده است ، این ماده باکتریها را با مکانیزم های مختلف از بین می برد.
5 مورد از مهم ترین کاربرد های این ترکیب عبارتند از:
1- تهیه و سنتز سایر نمک های نقره مانند کلوئید های نقره
2- استفاده در امولسیون های عکاسی
3-شیمی تجزیه و به عنوان معرف در تشخیص سیانید ها، هالید ها و تیوسیانات ها
4- میکروسکوپ الکترونی
5-فرایند های آزمایشگاهی به منظور تشخیص پروتئین در ژل PAGE
کاربرد های پزشکی نیترات نقره
این ماده در پزشکی در ساخت کرم ها مورد استفاده قرار می گیرد و می تواند سبب بهبود زخم ها و یا جلوگیری از عفونتی شدن آن به دلیل خاصیت آنتی باکتریالی که دارد شود.
شرایط نگهداری و ذخیره سازی
اقدامات احتیاطی برای نگهداری و ذخیره سازی: از تماس با پوست و چشم خودداری کنید. از استنشاق خودداری کنید. باید در ظروف یا بسته بندی های مهر و موم شده نگهداری شود و در معرض نور نباشد. با توجه به خاصیت اکسید کنندگی قوی آن ، نیترات نقره باید به دور از مواد قابل اشتعال و آمونیاک و در یک محفظه ی خنک و با تهویه مناسب ذخیره شود. بعد از استفاده درب ظرف را به خوبی ببندید تا از اکسیدشدگی آن خودداری به عمل آورید. بعد از اتمام کار حتما دست های خود ار به خوبی شست و شو دهید.
